Doç. Dr. Ufuk Özuğuz

Primer Hiperaldosteronizm

Primer hiperaldosteronizm (PHA), böbrek üstü bezlerinden aşırı miktarda aldosteron hormonu salınımıyla karakterize bir durumdur. Aldosteron, vücuttaki tuz ve su dengesini düzenleyen bir hormondur. Fazla aldosteron üretimi, sodyum ve su tutulmasına, buna bağlı olarak da hipertansiyon (yüksek tansiyon) ve potasyum kaybına yol açar. Primer hiperaldosteronizm, özellikle dirençli hipertansiyonun (ilaç tedavisine rağmen kontrol edilemeyen hipertansiyon) önemli nedenlerinden biridir.

Nedenleri:
Primer hiperaldosteronizmin en yaygın nedenleri şunlardır:

• Aldosteron üreten adenom (Conn sendromu): Böbrek üstü bezinde iyi huylu bir tümör.
• İdiopatik hiperaldosteronizm: Her iki böbrek üstü bezinde aldosteron üretiminin artması.
• Daha nadir nedenler arasında böbrek üstü bezinin hiperplazisi veya genetik mutasyonlar yer alır.

Belirtiler:
Primer hiperaldosteronizm, genellikle yüksek tansiyon ile kendini gösterir. Belirtiler şunlar olabilir:

• Dirençli hipertansiyon (birden fazla ilaç kullanımına rağmen kontrol edilemeyen tansiyon)
• Kas güçsüzlüğü ve kramp (potasyum düşüklüğüne bağlı)
• Halsizlik
• Sık idrara çıkma ve susuzluk hissi (hipokalemiye bağlı)
• Nadiren kalp ritim bozuklukları

Tanı:
Tanıda şu testler kullanılır:

• Kan testleri: Aldosteron/renin oranı ölçümü, hipokalemi (potasyum düşüklüğü)
• Tuz yükleme testi: Aldosteron üretiminin baskılanabilir olup olmadığını değerlendirmek için kullanılır.
• Görüntüleme: BT veya MR taramaları, tümör veya hiperplaziyi saptamak için yapılır.

Tedavi:
Primer hiperaldosteronizm tedavisi, altta yatan nedene bağlıdır:

• Adenom: Cerrahi olarak tümör çıkarılır. Ameliyat genellikle tansiyonu düşürür ve potasyum seviyelerini düzeltir.
• İdiopatik hiperaldosteronizm: Cerrahi yerine ilaç tedavisi tercih edilir. Mineralokortikoid reseptör antagonistleri (örneğin spironolakton veya eplerenon) aldosteronun etkilerini bloke eder.