

Guatr, tiroid bezinin normalden büyük olması durumudur. Tiroid bezi, boynun ön kısmında yer alan ve metabolizmayı düzenleyen hormonlar (T3 ve T4) üreten bir bezdir. Guatr, tiroid bezinin normal işlev göstermesiyle (ötiroid), fazla çalışmasıyla (hipertiroidizm) veya az çalışmasıyla (hipotiroidizm) birlikte görülebilir. Hem kadınlarda hem erkeklerde görülebilir, ancak kadınlarda daha yaygındır.
Nedenleri:
Guatrın oluşumuna neden olan birçok faktör vardır:
• İyot eksikliği: Dünyada guatrın en yaygın nedeni iyot eksikliğidir. İyot, tiroid hormonlarının üretimi için gereklidir.
• Otoimmün hastalıklar:
• Hashimoto tiroiditi: Tiroid bezinin az çalışmasına neden olabilir.
• Graves hastalığı: Tiroid bezinin aşırı çalışmasına yol açabilir.
• Tiroid nodülleri: Tiroid bezi içinde oluşan nodüller guatra neden olabilir.
• Genetik faktörler: Ailede tiroid hastalığı öyküsü olanlarda risk daha yüksektir.
• Hormonal değişiklikler: Ergenlik, gebelik ve menopoz gibi dönemlerde tiroid büyüyebilir.
• Toksinler: Bazı çevresel toksinler veya ilaçlar guatra yol açabilir.
Belirtiler:
Guatrın belirtileri büyüklüğüne ve tiroid fonksiyonlarına bağlıdır:
• Boyunda şişlik
• Yutma veya nefes almada zorluk (büyük guatrlarda)
• Hipotiroidizm belirtileri: Yorgunluk, soğuk hassasiyeti, kilo alımı
• Hipertiroidizm belirtileri: Çarpıntı, kilo kaybı, sinirlilik
• Kuru öksürük veya boğazda baskı hissi
Tanı:
Guatr tanısı için fizik muayene, kan testleri (TSH, T3, T4), tiroid ultrasonu ve gerekirse tiroid sintigrafisi yapılır. Nodüller şüpheli görünüyorsa ince iğne aspirasyon biyopsisi gerekebilir.
Tedavi:
Tedavi, altta yatan nedene bağlıdır:
• İyot eksikliği: İyot takviyeleri ile düzeltilebilir.
• Hipotiroidi veya hipertiroidi: Hormon tedavisi veya antitiroid ilaçlar.
• Cerrahi: Büyük guatr veya şüpheli nodüller durumunda tiroid bezinin bir kısmının veya tamamının çıkarılması.
• Radyoaktif iyot tedavisi: Tiroid bezini küçültmek için kullanılır.