Doç. Dr. Ufuk Özuğuz

Gebelik ve Endokrin Hastalıklar
Biz Ne Yapıyoruz?

Tiroid bozukluğu olan gebeler (hipotiroidi, hipertiroidi, Hashimoto, Graves gibi) gebelik dönemi ve tiroid hastalığının karmaşıklığı nedeniyle oldukça dikkatli bir değerlendirmeye tabi olmalıdır. Muayene sırasında:

1. Tıbbi ve Gebelik Geçmişinin Sorgulanması

Gebelikle İlgili Bilgiler:
• Gebeliğin hangi trimesterinde olduğu, önceki gebelik öyküsü (düşük, erken doğum vb.) ve mevcut gebelikle ilgili sorunlar (örneğin, kanama, düşük riski) öğrenilir.

Tiroid Hastalığı Öyküsü:

• Tanı almış bir tiroid hastalığı olup olmadığı (hipotiroidi, hipertiroidi, otoimmün tiroid hastalığı gibi).
• Daha önce kullanılan ilaçlar (levotiroksin, antitiroid ilaçlar vb.).

Belirtiler:   Tiroid fonksiyon bozukluğuna işaret edebilecek semptomlar sorgulanır:
Hipotiroidi: Halsizlik, kilo alımı, soğuk intoleransı, kabızlık.
Hipertiroidi: Hızlı kalp atışı, terleme, kilo kaybı, sinirlilik.
Aile Öyküsü: Ailede tiroid hastalığı veya otoimmün hastalık öyküsü sorgulanır.

2. Fiziksel Muayene
Boyun Muayenesi: Tiroid bezinde büyüme (guatr) veya nodül olup olmadığı kontrol edilir.
Kalp ve Nabız Değerlendirmesi:

• Hipotiroidide bradikardi (yavaş kalp atışı), hipertiroidide taşikardi (hızlı kalp atışı) görülebilir.

Refleks Kontrolü: Hipotiroidide reflekslerde yavaşlama olabilir.
Kilo ve Ödem Kontrolü: Gebelikte kilo alımı ve sıvı tutulumu tiroid hastalığına bağlı değişikliklerle ilişkilendirilebilir.

3. Laboratuvar Testleri
Tiroid hastalıklarının gebelik üzerindeki etkisini değerlendirmek için sık sık kan testleri istenir:

TSH (Tiroid Uyarıcı Hormon): İlk tarama testi olarak kullanılır. Gebelikte referans aralıkları farklıdır.
fT4 ve fT3 (Serbest Tiroksin ve Triiyodotironin): Tiroid fonksiyonlarını değerlendirmek için.
Anti-TPO ve Anti-TG Antikorları: Otoimmün tiroid hastalıklarını (Hashimoto veya Graves) değerlendirmek için.
hCG ve Estradiol Seviyeleri: Gebeliğin tiroid fonksiyonları üzerindeki etkisini anlamada yardımcı olabilir.

4. Ek Görüntüleme ve Değerlendirme
Tiroid Ultrasonu:

• Nodül, kist veya tiroid büyümesinin boyutu ve yapısı kontrol edilebilir.

Fetal İzlem:

• Gerekirse, fetüsün gelişimini değerlendirmek için ultrason yapılır.

5. Tedavi ve Takip Planı

Hipotiroidi Tedavisi:

• Genellikle levotiroksin kullanımıyla tiroid hormonu düzeyi normale getirilir.

• Gebelikte tiroid hormon ihtiyacı artabileceği için doz ayarlaması genellikle gerekir.

Hipertiroidi Tedavisi:

• Antitiroid ilaçlar (örneğin propiltiyourasil veya metimazol hastanın trimesterine göre) düşük dozlarda reçete edilebilir.
• Radyoaktif iyot tedavisi gebelikte kullanılmaz.

Yeterli İyot Alımı:

• Gebelik sırasında iyot eksikliği önlenmelidir. İyotlu tuz, iyot içeren tabletler veya multivitamin önerisinde bulunulabilinir.


Fetal Risklerin Yönetimi:

• Hipotiroidi tedavi edilmezse düşük, preeklampsi, erken doğum riski artabilir.

• Hipertiroidi kontrol altına alınmazsa fetal taşikardi, gelişim geriliği gibi sorunlar yaşanabilir.

6. Hasta Eğitimi

Belirtilerin Yönetimi: Tiroidle ilgili semptomlar konusunda hasta bilgilendirilir.

İlaç Kullanımı: Tiroid ilaçlarının düzenli kullanımı ve aç karna alınması gerektiği vurgulanır.

Doğum Sonrası Dönem: Gebelik sonrası tiroid fonksiyonlarının izlenmesi gerektiği belirtilir (örneğin postpartum tiroidit riski).


7. Düzenli Kontrol ve Takip

• Gebelik boyunca 4-6 haftalık aralıklarla tiroid testleri istenir.

• Doz ayarlamaları ve fetal sağlık kontrolleri için düzenli randevular planlanır