- Anasayfa
- Hakkımda
- Tedavi Alanları
- Sağlık Yazıları
- İletişim
Osteoporoz
Biz Ne Yapıyoruz?
Osteoporoz (kemik erimesi) hastalarında amaç, kemik yoğunluğunu değerlendirme, kırık riskini belirleme ve altta yatan nedenleri ortaya çıkarmaktır. Hastaların değerlendirilmesi sırası ile şu şekilde olur;
1. Hasta Hikayesi (Anamnez)
• Belirtiler: Bel, sırt veya kalça ağrısı, boy kısalması, kamburluk (düşük travmayla oluşan omurga kırıkları) gibi şikayetler sorulur.
• Kırık öyküsü: Düşük enerjili travmalarla (örneğin hafif bir düşme) kırık oluşumu sorgulanır.
• Aile öyküsü: Ailede osteoporoz veya osteoporotik kırık öyküsü olup olmadığı öğrenilir.
• Menopoz ve hormonal durum: Kadın hastalarda menopoz yaşı ve adet düzensizlikleri sorgulanır. Erkek hastalarda testosteron seviyelerini etkileyebilecek durumlar değerlendirilir.
• Beslenme ve yaşam tarzı: Kalsiyum, D vitamini alımı, sigara, alkol kullanımı ve fiziksel aktivite düzeyi sorgulanır.
• İlaç kullanımı: Kortikosteroidler, tiroid ilaçları, antiepileptikler gibi kemik yoğunluğunu azaltabilecek ilaçlar değerlendirilir.
2. Fiziksel Muayene
• Boy ve kilo ölçümü: Boy kaybı olup olmadığı kontrol edilir (omurga kırıkları için bir işaret olabilir).
• Omurga muayenesi: Kamburluk (dorsal kifoz), omurga hassasiyeti veya deformasyon olup olmadığı kontrol edilir.
• Denge ve yürüyüş analizi: Düşme riskini artırabilecek denge sorunları ve kas gücü değerlendirilir.
3. Laboratuvar Testleri
osteoporozun nedenlerini ve metabolik durumunu anlamak için kan testleri gerekebilir:
• Kalsiyum ve fosfor düzeyleri: Kemik metabolizmasını değerlendirmek için.
• D vitamini: Düşüklüğü, osteoporozun önemli bir nedenidir.
• Paratiroid hormonu (PTH): Hiperparatiroidizm kaynaklı kemik kaybını değerlendirmek için.
• Tiroid fonksiyon testleri: Hipertiroidizm gibi osteoporoz riskini artıran durumları dışlamak için.
• Böbrek ve karaciğer fonksiyon testleri: Kemik metabolizmasını etkileyebilecek sistemik durumları değerlendirmek için.
4. Görüntüleme Yöntemleri
Osteoporozun kesin tanısını koymak ve kemik yoğunluğunu değerlendirmek için görüntüleme yöntemleri kullanılır:
• Kemik mineral yoğunluğu (BMD) ölçümü:
• DXA (Dual-Energy X-ray Absorptiometry): En yaygın kullanılan yöntemdir ve kalça ile bel omurları ölçülür.
• T-skoru: Osteoporozun tanımlanmasında kullanılır. T-skoru ≤ -2.5 osteoporozu gösterir.
• Vertebra grafisi: Özellikle sırt ağrısı veya boy kaybı olan hastalarda omurga kırıklarını değerlendirmek için kullanılır.
• FRAX skoru: Hastanın kırık riskini hesaplamak için kullanılan bir araçtır.
5. Tedavi ve Tavsiyeler
Tedavi planı, hastanın kemik yoğunluğu, kırık riski ve genel sağlık durumuna göre belirlenir:
Farmakolojik Tedavi:
• Bifosfonatlar: Kemik yıkımını azaltır (örn. alendronat, risedronat).
• Denosumab: Kemik yıkımını önleyen monoklonal antikor tedavisi.
• Selektif östrojen reseptör modülatörleri (SERM): Özellikle menopoz sonrası kadınlarda kullanılır.
• Hormon tedavisi: Menopoz sonrası kadınlarda östrojen replasman tedavisi gerekebilir.
• Romosozumab veya teriparatid: Kemik yapımını artıran tedavilerdir
Diyet ve Yaşam Tarzı Önerileri:
• Kalsiyum: Günde 1000-1200 mg alımı hedeflenir (süt, yoğurt, peynir gibi gıdalar önerilir).
• D vitamini: Günde 800-1000 IU alınması tavsiye edilir.
• Egzersiz: Ağırlık taşıma egzersizleri ve denge çalışmaları önerilir.
• Düşme önlemleri: Ev içindeki engellerin kaldırılması, kaymaz halılar kullanılması ve yeterli aydınlatma sağlanması gibi öneriler yapılır.
• Sigara ve alkol: Kesinlikle bırakılması önerilir.
6. Takip ve Kontroller
• Kemik yoğunluğu ölçümleri: Tedavinin etkinliğini değerlendirmek için 1-2 yılda bir tekrarlanabilir.
• Düşme ve kırık riski takibi: Yaşam tarzı değişikliklerine uyum ve kırık oluşumu açısından düzenli takip edilir.
