- Anasayfa
- Hakkımda
- Tedavi Alanları
- Sağlık Yazıları
- İletişim
Hipertansiyon Genel Bilgi
Hipertansiyon, yani yüksek tansiyon, arterlerdeki kan basıncının normalden yüksek olması durumudur. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, sistolik (büyük) tansiyonun 140 mmHg ve/veya diyastolik (küçük) tansiyonun 90 mmHg üzerinde olması hipertansiyon olarak kabul edilir. Hipertansiyon, genellikle belirti vermeden ilerleyen ancak ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bir hastalıktır.
Hipertansiyonun Nedenleri ve Risk Faktörleri
Hipertansiyon iki ana gruba ayrılır:
1. Primer (Esansiyel) Hipertansiyon:
• Nedeni tam olarak bilinmeyen, ancak yaşam tarzı ve genetik faktörlerle ilişkili olan en yaygın hipertansiyon türüdür.
• Obezite, aşırı tuz tüketimi, stres, hareketsiz yaşam tarzı ve sigara kullanımı gibi faktörler bu tür hipertansiyonu tetikleyebilir.
2. Sekonder Hipertansiyon:
• Altta yatan bir hastalığa bağlı olarak gelişir.
• Böbrek hastalıkları, hormon bozuklukları (Cushing sendromu, feokromositoma), tiroid hastalıkları, böbrek üstü bezi tümörleri ve bazı ilaçlar (doğum kontrol hapları, ağrı kesiciler) sekonder hipertansiyona yol açabilir.
Hipertansiyonun Belirtileri
Çoğu kişi hipertansiyonun farkında değildir çünkü hastalık genellikle belirti vermez. Ancak bazı kişilerde şu belirtiler görülebilir:
• Baş ağrısı (özellikle sabahları)
• Baş dönmesi
• Burun kanaması
• Kulak çınlaması
• Görme bulanıklığı
• Nefes darlığı
• Çarpıntı
• Yorgunluk ve halsizlik
Hipertansiyon uzun vadede kalp hastalıkları, inme, böbrek yetmezliği ve göz hastalıkları gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Hipertansiyonun Tanısı
Hipertansiyon tanısı koymak için tek bir ölçüm yeterli değildir. Farklı günlerde, en az iki veya üç kez yüksek tansiyon ölçülmelidir.
• Evde kan basıncı takibi: Beyaz önlük hipertansiyonu (doktor karşısında yükselen tansiyon) ihtimaline karşı, hastaların evde düzenli tansiyon ölçmesi önerilir.
• 24 saatlik tansiyon Holter testi: Gün boyunca tansiyonun nasıl değiştiğini anlamak için uygulanabilir.
• Kan testleri ve idrar testi: Altta yatan nedenleri belirlemek için kullanılır.
• Elektrokardiyografi (EKG) ve Ekokardiyografi: Kalbin hipertansiyona bağlı olarak zarar görüp görmediğini değerlendirmek için yapılabilir.
Hipertansiyonun Tedavisi ve Yönetimi
Hipertansiyon tedavisinde temel hedef, kan basıncını kontrol altına alarak kalp krizi, inme ve böbrek hastalıkları gibi komplikasyonları önlemektir.
1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri
• Tuz tüketiminin azaltılması: Günlük tuz alımı 5 gramın (yaklaşık 1 çay kaşığı) altında tutulmalıdır.
• Sağlıklı beslenme: Akdeniz diyeti gibi sebze, meyve, tam tahıllar, sağlıklı yağlar ve düşük yağlı protein kaynaklarını içeren diyetler önerilir.
• Kilo kontrolü: Fazla kiloların verilmesi tansiyonun düşmesine yardımcı olabilir.
• Fiziksel aktivite: Haftada en az 150 dakika orta düzeyde egzersiz (yürüyüş, yüzme, bisiklet sürme) yapılmalıdır.
• Sigara ve alkol tüketiminin bırakılması: Sigara ve aşırı alkol kullanımı damar sağlığını bozarak hipertansiyonu kötüleştirebilir.
• Stres yönetimi: Meditasyon, yoga, nefes egzersizleri ve psikolojik destek önemlidir.
2. İlaç Tedavisi
Yaşam tarzı değişiklikleri yetersiz kaldığında veya tansiyon çok yüksekse doktorlar ilaç tedavisi önerebilir. Kullanılan başlıca ilaç grupları şunlardır:
• Diüretikler (İdrar söktürücüler): Vücuttaki fazla sıvıyı atarak tansiyonu düşürür.
• ACE inhibitörleri ve ARB’ler: Damarları genişleterek kan basıncını kontrol eder.
• Beta blokerler: Kalp hızını düşürerek tansiyonu dengelemeye yardımcı olur.
• Kalsiyum kanal blokerleri: Damarları genişleterek kan akışını iyileştirir.
Her hastanın tedavi planı kişiye özel olarak belirlenmeli ve düzenli doktor kontrolleriyle takip edilmelidir.
