Doç. Dr. Ufuk Özuğuz

Paratiroid Bezi Hastalıkları
Biz Ne Yapıyoruz?

Paratiroid hastalarının kliniğimizde karşılaşacakları süreç, hastanın semptomlarına ve paratiroid hastalığının türüne (hiperparatiroidizm, hipoparatiroidizm, paratiroid adenomları gibi) bağlı olarak değişebilir. Genel muayene ve değerlendirme aşağıdaki aşamaları içerir:

1. Hasta Hikayesi (Anamnez)

• Belirtiler: Kas krampları, yorgunluk, eklem ağrıları, böbrek taşı, kemik ağrıları, sık idrara çıkma, depresyon veya unutkanlık gibi semptomlar değerlendirilir.
Geçmiş tıbbi öykü: Daha önce paratiroid veya tiroid hastalığı, böbrek taşı, osteoporoz ya da başka kronik hastalıklar var mı öğrenilir.
Aile öyküsü: Ailede paratiroid veya diğer endokrin hastalıkların varlığı sorgulanır.
Kullanılan ilaçlar: Özellikle kalsiyum, D vitamini veya diüretik kullanımı gibi paratiroid fonksiyonlarını etkileyebilecek ilaçlar değerlendirilir.


2. Fiziksel Muayene

• Kemik ve kas sistemi: Kemik ağrıları, kas güçsüzlüğü veya kramplar kontrol edilir.
Nörolojik sistem: Refleksler, el titremesi ve nörolojik fonksiyonlar değerlendirilir.
Cilt ve tırnaklar: Hipokalsemi durumunda görülebilecek kuru cilt veya tırnak değişiklikleri incelenir.
Boyun muayenesi: Paratiroid bezinin büyüklüğü veya olası nodüller için tiroid ve boyun bölgesi elle muayene edilir.


3. Laboratuvar Testleri

Paratiroid hastalıklarının tanısı için bazı spesifik kan ve idrar testleri istenir:

• Kalsiyum: Kan kalsiyum seviyesi (yüksekse hiperparatiroidizm, düşükse hipoparatiroidizm belirtisi olabilir).
• Parathormon (PTH): Paratiroid hormon seviyesini ölçmek, hastalığın kesin tanısı için önemlidir.
• D vitamini: Eksiklik veya fazlalık durumlarını kontrol etmek için ölçülür.
• Fosfor: Düşük veya yüksek fosfor düzeyleri paratiroid hastalığının bir göstergesi olabilir.
• Böbrek fonksiyon testleri: Paratiroid hastalıklarının böbreklere etkisi olup olmadığını anlamak için kan kreatinin ve idrar kalsiyumu kontrol edilir.


4. Görüntüleme Teknikleri

• Ultrason: Paratiroid bezlerinin büyüklüğünü, kist veya adenom gibi yapıları değerlendirmek için uygulanır.
• Paratiroid sintigrafisi (Sestamibi taraması): Paratiroid adenomunu tespit etmek için kullanılır.
• BT veya MR görüntüleme: Bazı karmaşık durumlarda daha detaylı inceleme için kullanılabilir.
• Kemik yoğunluğu ölçümü: Osteoporoz varlığını değerlendirmek için uygulanabilir.


5. Tanı ve Tedavi Planı

Hiperparatiroidizm:

• Hafif vakalar için düzenli takip, diyet düzenlemesi ve bol sıvı tüketimi önerilir.
• Gerekirse cerrahi müdahale (paratiroid adenomunun alınması).

Hipoparatiroidizm:

• Kalsiyum ve D vitamini takviyesi verilir.
• İleri vakalarda intravenöz kalsiyum tedavisi uygulanabilir.

Diğer durumlar: Altta yatan nedene yönelik özel tedavi yöntemleri belirlenir.


6. Takip ve Yaşam Tarzı Önerileri

Düzenli kan testleri: Kalsiyum, fosfor ve PTH seviyelerinin izlenmesi.
Diyet düzenlemesi: Kalsiyum, fosfor ve D vitamini açısından dengeli bir diyet önerilir.
Kemik sağlığı: Egzersiz ve gerektiğinde osteoporoz tedavisi ile desteklenir.
Komplikasyonların yönetimi: Böbrek taşı, osteoporoz veya hipokalsemi gibi durumlar dikkatle takip edilir.