Doç. Dr. Ufuk Özuğuz

Hipofizit

Hipofizit, hipofiz bezinin iltihaplanması ile karakterize nadir bir hastalıktır. Hipofiz bezinde şişme, hormonal dengesizlikler ve hipofiz fonksiyonlarının bozulmasıyla sonuçlanabilir. Hipofizit, genellikle kadınlarda daha sık görülür ve gebelik veya doğum sonrası dönemde ortaya çıkabilir.

Türleri:
1. Otoimmün Hipofizit:
• Bağışıklık sisteminin hipofiz bezine saldırması sonucu gelişir.
• Gebelik ve doğum sonrası dönemde daha yaygındır.

2. Granülomatöz Hipofizit:
• Hipofiz bezinde granülom adı verilen inflamatuar yapılar oluşur.

3. Lenfositik Hipofizit:
• En yaygın türdür ve genellikle otoimmün nedenlerle ortaya çıkar.

4. Xanthogranülomatöz Hipofizit:
• Nadir bir türdür ve genellikle kistik yapılarla ilişkilidir.

5. İlaç ve Enfeksiyon İlişkili Hipofizit:
• Bazı immünoterapiler veya enfeksiyonlara bağlı olarak gelişebilir.

Belirtiler:
Hipofizit belirtileri, hipofiz bezinin şişmesi ve hormon üretimindeki değişikliklerden kaynaklanır:

• Genel belirtiler:
• Baş ağrısı
• Görme bozuklukları (optik sinire baskı nedeniyle)
• Hormon eksikliği belirtileri:
• Yorgunluk, halsizlik (kortizol eksikliği)
• Adet düzensizlikleri, libido kaybı (LH/FSH eksikliği)
• Kilo alımı, soğuğa tahammülsüzlük (TSH eksikliği)
• Aşırı idrara çıkma ve susama (ADH eksikliği, diabetes insipidus)

Tanı:
• Kan testleri: Hipofiz hormonlarının seviyelerini değerlendirmek için yapılır.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Hipofiz bezindeki büyüme, kitle veya iltihaplanma saptanabilir.
• Otoimmün testler: Bağışıklık sistemi ile ilgili markerlar değerlendirilir.

Tedavi:
Hipofizit tedavisi altta yatan nedene ve hastalığın şiddetine bağlıdır:

1. Kortikosteroidler: İltihabı azaltmak ve semptomları hafifletmek için kullanılır.
2. Hormon replasman tedavisi: Eksik hormonları yerine koymak için tiroid hormonları, kortikosteroidler veya cinsiyet hormonları verilebilir.
3. Cerrahi: Hipofiz bezinde büyük bir kitle veya tümör benzeri yapı varsa cerrahi müdahale gerekebilir.