

Diyabetik hastaların değerlendirmesi multidisipliner bir konu olup, endokrinolog, diyabet hemşiresi ve beslenme uzmanı başta olmak üzere gerekirse göz, kardiyoloji, nefroloji, nöroloji ve ayak bakım uzmanlarının devreye girdiği bir takip süreci uygulanır.
İlk olarak hastaya şeker hastalığı geçmişini ve mevcut sağlık durumunu anlamak için şu sorular sorulur:
• Diyabet teşhisi ne zaman konuldu?
• Kullanılan ilaçlar veya insülin tedavisi var mı?
• Kan şekeri seviyeleri düzenli olarak kontrol ediliyor mu?
• Beslenme ve fiziksel aktivite alışkanlıkları nasıl?
• Daha önce diyabetle ilişkili komplikasyonlar yaşandı mı (göz, böbrek, sinir hasarı gibi)?
Ardından ayrıntılı fizik muayene yapılır; Diyabet hastalarında Hipertansiyon, kolesterol ve kalp damar hastalıkları daha sık görüldüğünden kardiyovasküler muayene özellikle önem arzetmektedir.
• Kan basıncı ölçümü, Kalp ve damar muayenesi, bacak ve ayaklarda atar damarlarda kan akışının durumu
• Cilt kontrolü: Diyabetik ayak sorunlarına karşı ayaklar dikkatlice incelenir (yaralar, nasır, deformite, enfeksiyon, mantar,sellülit ).
• Vücut ağırlığı ve bel çevresi ölçümü: Fazla kilo, insülin direnci riskini artırabilir.
nörolojik muayenede özellikle bacak ve ayaklarda his kaybı var mı kontrol edilir.
Fizik muayene ardından kapsamlı kan tetkikleri yapılır;
Diyabetin kontrol altında olup olmadığını görmek için;
• HbA1c testi: Son 2-3 aylık ortalama kan şekeri düzeylerini gösterir.
• Açlık ve tokluk kan şekeri takipleri: Güncel kan şekeri seviyelerini değerlendirir.
• Lipid profili: Kolesterol ve trigliserit seviyelerini kontrol eder.
• Böbrek fonksiyon testleri: Kan kreatinin ve idrar mikroalbumin testleri böbrek sağlığını kontrol eder.
• Göz muayenesi: Retinopati gibi diyabetle ilişkili göz hastalıklarını kontrol etmek için göz doktoruna yönlendirme yapılır. Gerekli görülen vakalarda EKG ve ileri kardiyolojik değerlendirme yapılır.
Tüm bu değerlendirmelerin ardından hastanın diyabet durumu varsa organ hasarları tespit edildikten sonra hastaya özgü bireysel tedavi planı düzenlenir. Tedavide yaşam tarzı değişikliği (sağlıklı ve dengeli beslenme, kilo kontrolü, egzersiz) esastır. Gereken vakalarda hastanın durumuna en uygun olacak şekilde ilaç tedavisi (insülin ya da hap tedavileri) planlanır. Komplikasyonlar değerlendirilerek hastanın takibi düzenlenir. Periyodik takip çok önemli olup takiplerde hastanın eğitimi ve hastalığı nasıl yöneteceği öğretilir. Kan şekeri takibi nasıl yapılır, ilaç kullanımı, insülin kullanımı, acil durumlarda yapılacaklar (şeker düşmesi ya da çok yükselmesi gibi), ayak bakımı, stres yönetimi ve psikolojik destek sağlanabilir, gerekirse bir uzmana yönlendirilir. Bu süreç, hastanın genel durumuna, komplikasyon riskine ve diyabet tipine göre kişiselleştirilebilir. Düzenli kontroller, diyabet yönetiminin temel taşıdır.