DEMİR EKSİKLİĞİNİN TİROİD SAĞLIĞINA ETKİLERİ

Demir, tiroid hormonlarının üretimi ve tiroid fonksiyonlarının düzgün çalışması için kritik bir mineraldir. Demir eksikliği, tiroid hormonlarının sentezini, taşınmasını ve metabolizmasını etkileyerek tiroid fonksiyonlarında bozulmalara neden olabilir. Özellikle hipotiroidi, Hashimoto tiroiditi ve guatr gibi tiroid hastalıklarında demir seviyeleri büyük önem taşır.

Demirin Tiroid Sağlığı Üzerindeki Etkileri

-Tiroid Hormonlarının Üretimi İçin Gerekli:

• Demir, tiroid peroksidaz (TPO) enziminin çalışması için gereklidir.

• TPO enzimi, tiroid hormonlarının (T3 ve T4) sentezi için gereklidir.

• Demir eksikliği → T3 ve T4 üretiminin azalmasına yol açabilir → Hipotiroidi riski artar.

- Tiroid Hormonlarının Metabolizmasını Etkiler:

• Demir eksikliği olan bireylerde T4’ün aktif formu olan T3’e dönüşümü azalabilir.

• Bu durum, yorgunluk, kilo alma, depresyon ve zihinsel bulanıklık gibi hipotiroidi belirtilerine yol açabilir.

- Hashimoto Tiroiditi ile Bağlantılı Olabilir:

• Araştırmalar, Hashimoto tiroiditi hastalarının çoğunda demir eksikliğinin yaygın olduğunu göstermektedir.

• Hashimoto hastalarında bağışıklık sistemi tiroid bezine saldırdığı için, kansızlık ve düşük ferritin seviyeleri görülebilir.

• Ferritin eksikliği tiroid hormonlarının sentezini olumsuz etkileyebilir.

-Guatr Riskini Artırabilir:

• Demir eksikliği olan bireylerde zamanla tiroid hormonu üretimi yavaşlayarak ve tiroid bezi büyüyerek guatr gelişebilir.

• Özellikle iyot eksikliği ve demir eksikliği birlikte olduğunda guatr riski daha da artar.

• Hashimoto hastalarında düşük ferritin (depolanan demir) seviyeleri yaygındır.

• Ferritin eksikliği, tiroid hormonlarının hücre içinde etkili şekilde kullanılmasını engelleyebilir.

• Ferritin seviyesi 70 ng/mL’nin altında olduğunda tiroid fonksiyonları olumsuz etkilenebilir.

Tiroid Hastaları İçin Demir Takviyesi Gerekli mi?

Demir eksikliğiniz varsa, demir takviyesi almak tiroid fonksiyonlarını iyileştirebilir.

Ancak demir takviyesi kontrollü alınmalı, kan testleri ile izlenmelidir.

Ferritin seviyesi 70 ng/mL’nin altında ise demir desteği düşünülebilir.

Hangi Besinler Demir Açısından Zengindir?

Hayvansal Kaynaklar (Heme Demir - Daha Emilimi Yüksek)

- Kırmızı et (özellikle dana ve kuzu eti), Karaciğer, Tavuk ve hindi eti, Balık (ton balığı, somon), Yumurta

Bitkisel Kaynaklar (Non-Heme Demir - Emilimi Daha Düşük)

- Ispanak, pazı, roka, Kuru baklagiller (mercimek, nohut, fasulye), Kabak çekirdeği, susam, badem,  Keçiboynuzu, Kuru meyveler (kuru üzüm, kuru kayısı)

Demir Emilimini Artıran ve Azaltan Faktörler

-Demir Emilimini Artıranlar:

 C vitamini: Portakal, limon, biber, domates gibi besinlerle birlikte tüketmek emilimi artırır.

 Et, balık ve tavuk: Bitkisel kaynaklı demir emilimini artırır.

-Demir Emilimini Azaltanlar:

 Çay ve kahve: Demir emilimini engelleyebilir, bu yüzden yemeklerden hemen sonra içilmemeli.

 Süt ve süt ürünleri: Kalsiyum, demir emilimini azaltabilir.

Fazla lif: Tam tahıllar, kepekli ürünler demir emilimini azaltabilir.

Sonuç: Tiroid Hastaları Demir Takviyesi Almalı mı?

-Demir eksikliği, tiroid hormonlarının üretimini ve metabolizmasını olumsuz etkileyebilir.

-Hashimoto ve hipotiroidi hastalarında düşük ferritin seviyeleri yaygındır.

-Ferritin seviyenizi ölçtürerek eksiklik varsa besinlerle veya takviyelerle desteklenmesi önerilir.

-Demir eksikliği varsa, C vitamini ile birlikte alınmalı ve çay/kahve tüketimine dikkat edilmelidir.

-Takviye kullanmadan önce kan testleri ile demir seviyenizi kontrol ettirip doktorunuza danışmalısınız.